En we zijn weer thuis! Terug bij de douche, koud drinken uit de koelkast en met een schoon stel kleren op de bank. Alle dingen waar je naar verlangde toen je met pijn in je voeten/kniën/rug/hoofd, wankelend van het slaaptekort en besmeurd onder een stoffige plak zonnebrand over het festivalterrein dwaalde. En al die luxe van thuis proeft onmiddelijk als as in de mond zodra je de stilte voelt; zodra die eindeloze stroom aan indrukken, ongeremde feestvreugde en doorlopende shows toch tot einde komen.
Toch altijd dubbel dus, dat thuiskomen. Daarom schrijf ik even van mij af met deze rangschikking de shows die ik heb mogen zien: Gerangschikt van minst tot meest favoriet. Ik kan tevreden zeggen dat ik niet iets heb gezien wat echte meuk was. Alles wat laag op deze lijst eindigt was op zijn slechtst matig, prima, mid of -zoals de echte coolkids zeggen- beun.
En kijk: Ik schuw een beetje polemiek niet, maar hopelijk is deze disclaimer wat overbodig als ik zeg dat een rangschikking zoals deze uiterst subjectief is. Zeker bij een festival zijn er een tal van factoren die je beleving kunnen beïnvloeden los van de act (waar je zit, met wie je bent, staat van beneveling, hoe ontiegelijk warm het is etc.). Dusja, nog een tandje subjectiever dan de gemiddelde recensie van een kunstwerk.
Voordat ik begin, een shouthout naar The Floor – DJ St. Paul in between all performances
DJ St. Paul is mijn favoriete DJ, want hij speelt wat ik luister. Altijd een prachtige mix van oud en nieuw, een eindeloze lijst aan prachtige nummers gecureerd door iemand die altijd op zoek is naar nieuwe parels. The Floor is ook het bonkend hart van het festivalterrein, eentje die je gauw over het hoofd ziet als je alleen de grote namen van de lineup bestudeerd. Maar het is een toegankelijke, gezellige locatie waar op de meest willekeurige momenten een feestje wordt gebouwd.
Luister vooral ook zijn podcast “St. Paul’s Boutique” voor een wekelijkse dosis fantastische muziekaanraders.
The Vices
Blijkbaar was ik bij een band genaamd The Vices? Ohja, de openingsact. Het voordeel van een openingsact is dat zelfs als het je teleurstelt, je in ieder geval het dieptepunt al hebt gehad. Bedankt daarvoor heren!
Ik moest nog opzoeken hoe de band eruit zag en hoe het klinkt, en het gaat moeiteloos op in de eenheidsworst van hedendaagse indiepop/rock. Kan best lekker klinken, maar het is ene oor in, andere oor uit. Als het hoogtepunt van je act een cover van War Pigs is, dan moet je eigen muziek toch wat scherper afsteken.
The Backseat Lovers
Ik kan al erg in herhaling gaan vallen hier, maar deze groep was wat aangenamer. Helpt ook dat deze overdags op de grote stage One is aan het meer, waar de nummers een fijne achtergrondruis zijn voor de lunch die je die dag aan het wegkauwen bent.
Maargoed, gewoon niet echt bijzonder. Leuk en gezellig op zijn plek, maar is feilloos te verwarren met acts zoals Parcels, Elephant of The Vices. En die laatste band ken ik volgens mij niet eens.
Glass Beams
Leuke sound met die dromerige Indiase invloeden, en geinig ook die gouden maskers, maar waarschijnlijk niet zo iconisch als ze zelf hadden gehoopt. Het kwam mij af en toe een beetje tacky over, maar deze muziek had wel precies het tempo was nodig was voor die ondragelijk warme vrijdag.
En ik ben ervan op blote vloeten gaan dansen. Voor wat dat waard is.
Deftones
Deze alternative metalband valt toch was uit de toon op een Best Kept Secret. Dat bedoel ik eigenlijk niet als kritiek. Met de jaren dat ik ga begin ik mijzelf langzaam meer open te stellen voor wat meer variatie (vandaar mijn afgeven op de boilerplate acts van de vorige spots). Maar iets werkt hier niet. Misschien is de duistere, zware toon niet geschikt voor een felle zonnige middag. Wellicht waren ze beter op hun plek op de Two in een overdekte, donkere tent. Of misschien helpt het niet dat de band op zondag speelt, waar anderhalf uur lang moshen toch echt niet meer in me zit.
The High Horse X Queens of the Rodeo Present: Honky Tonk Nighthawk
Een of andere queer-coded linedancing fiesta in the casbah? Ik kan ook niet helemaal achterhalen wat dit precies was, maar ik vond het wel geinig. Guitig misschien zelfs.
We gaan er allemaal aan moeten wennen dat we een of andere country-era betreden in de wereld van muziek (ik zie steeds meer cowboy-wannabe’s in de trein zitten vandaag de dag). Ik weet niet precies wat ik daar van moet gaan vinden. Mijn angst is toch wel vaak dat country uitermate eentonig is, en daarbij heeft het een soort authenticiteitscultus die ironisch genoeg meestal nogal performatief overkomt (denk aan dat Rich Men North of Richmond nummertje of Post Malone’s kansloze pivot naar het genre).
Maargoed, misschien heeft deze country-wave nog wat tijd nodig in de oven om te diversifiëren en te ontwikkelen voordat we meer acts zoals Geese krijgen (of andere voorlopers zoals Wilco en The Magnolia Electric Co). En deze act pakte toch wel een element dat ik leuk tot zijn recht vind komen in het country-genre: Camp. Dolle, domme pret. Als je op gegeven moment met zijn tienen om een statafel cirkels aan het rennen bent, dan maakt het blijkbaar toch iets in je los.
Helaas heb ik daar geen nummers ge-shazamed en is deze act wat onzichtbaar op het internet, maar vergelijkbaar vond ik ik dit nummer van The Black Lips dit jaar, als je een beetje een idee wil van wat ik bedoel:
Horsegirl
Wat zong The Clash ook al weer? Fuck the casbah? Indien ja, ben ik het er roerend mee eens. Ik kom er nu al meerdere jaren, maar deze stage doet helemaal niks met me. Hier komt de rant: Hoewel het drie grote openingen kent, voelt het altijd te druk en klinkt de muziek niet goed door naar buiten. Daarbij lijkt het de grootste broeiplaats voor Dutch Disease op het gehele terrein. Geen ideale combi, en jammer voor een band die ik graag wilde zien.
Gelukkig heb ik het prachtige ‘Julie‘ nog kunnen horen voordat de neveneffecten van de Casbah de overhand kregen. Maar luister vooral naar Phonetics On and On, want dat doe ik zelf al het hele afgelopen voorjaar!
Spinvis (dj set)
Spinvis op the floor! Moet bekennen, ben niet heel bekend met de beste man buiten de populairste nummers, en een normaal optreden had ik nog niet gezien. Maar dit was duidelijk een interessant experiment met gave remixes op bekende nummers. Beetje jammer dat het publiek vooral bezig was met de beste man met telefoon op te nemen. Echt, ik heb liever mensen die door een optreden heen kletsen dan een kluit boomers die 20 minuut lange opnames moeten maken.
Goed, daarmee hebben we de Beun-tier verlaten, hierna vond ik alles op zijn minst echt goed!
Hiba Salameh
Dit jaar was de genocide in Palestina het onvermijdelijke thema op het festivalterrein, waar het thema vorig jaar nog op dovemansoren leek te vallen toen Viagra Boys zich er tegen uitsprak. Ik bedoel dat in principe niet kritisch, uiteindelijk een goed gegeven denk ik dat deze opvatting breed gedragen lijkt te zijn momenteel.
In dat opzicht past Hiba Salameh goed in het rijtje dit jaar: Een Palestijnse muziekproducente en DJ die veel invloeden ontleent van Palestijnse muziek. Van het deel wat ik meekreeg was het een bijzondere, enerverende set. Een beetje zoals Altin Gün een waardige gemoderniseerde bewerking van traditionele muziek1.
Seun Kuti & Egypt 80
Op BKS kun je altijd wat interessante niet-westerse acts verwachten, meestal duidelijke herinneringen aan het feit dat mijn eigen muziekkennis toch vanuit een westers perspectief begint, maar dat er tal van muzikale tradities zijn waar ik totaal geen kennis van heb. Als ik dit moest beschrijven, dan hebben we het over tien minuut lange afrobeat nummers door de zoon van de grondlegger van dit genre zelf. Indulgent kun je deze nummers noemen, maar een gebrek aan compromis aan de gemiddelde smaak stemde mij in dit geval positief. Dat, en wat scherp politiek commentaar tussendoor dan de gemiddelde Free Palestine kreet.
Caribou
De nachtopener van zaterdag die in mijn energieniveau nogal slecht uitkwam, maar ik (en de hele tent) leefden goed op toen de legendarische existentiële clubbanger Never Come Back door de tent schalde. Melancholische clubmuziek, een van mijn favoriete niches.
Eefje de Visser
Eefje de Visser, Froukje, Merol, S10, etc. Ik kan ze respecteren als een net wat alternatieve slag Nederlandstalige muziek door vrouwen, beter dan de John Ewbank achtige muzikale fastfood waar ons land normaal gesproken om bekend staat. Maar ik kan niet zeggen dat ik er persoonlijk veel mee heb. Met dat gezegd hebbende vond ik dit een goede show met sterke belichting en een goede reverb op haar stem die het etherisch over het gehele festivalterrein laat gaan.
Nia Archives
Een high-energy jungle set als eerste nachtopener op vrijdag. Een goede gelegenheid om alle energie van de dag er nog eens uit te gooien. En ons Nia zet je een partij aan het werk dat wil je niet weten. Helaas was ik al wel wat geveld door de hitte, en dat gepaard met een wat asociaal publiek belemmerde me om er helemaal in op te gaan.
Daniela Pes
Grootste verrassing van het festival bij gratie van het feit dat haar totaal niet kende voordat we haar bij de muziekgieterij aantroffen. Een surreële mix van electronica en jazz met Sardinische vocals (niet dat ik dat ter plekke kon plaatsen, het ging nog vooraf aan een lange discussie of ze nu Spaans of Itiliaans zong).
Voornamelijk de combinatie van artieste en stage was wat mij betreft uitstekend gekozen, al zou ik haar ook op een late avond op The Secret zien staan.
Djo
Een show met hoge pieken en diepe dalen. Djo lijkt het momentum van zijn set om het nummer te verliezen. Dan had hij me even weer, maar dat was ook zo weer weg. Hoogtepunten waren uiteraard End of Beginning en Charlie’s Garden. Ook de fish-eye lens die de camera van het optreden was gaf een gaaf effect (Althans, volgens Oor was het afgezaagde tiktok troep, maar ik heb geen tiktok dus sommige dingen zijn voor mij lekker nieuw). Maargoed, met een setlist die gevangen voelt tussen de sfeer van zijn laatste twee albums, plus een publiek van stijve harken deed deze toch een beetje tegen vallen.
Nilüfer Yanya
“Mate, what kind of music is this?” vraagt een Australiër zijdelings naast me voor de show begint. Tja, hoe beschrijf je Nilüfer Yanya? Je kan een rare mix aan genrenamen noemen, maar dat dekt de lading niet helemaal. Gelijktijdig comfortabel, warm en zacht, maar dan plots vervreemdend en somber. Dat laatste geeft af en toe een Radiohead vergelijking. Maar de combinatie maakt haar act echt uniek en herkenbaar. Doet me denken aan van die dagen waarop het ene moment alles okay is, voordat een onbestemd naar gevoel je bekruipt, en je je plots afvraagt waar het allemaal is mis gegaan. Echt een aanrader. Had ik dit antwoord toen maar klaar.
“Do you think you can give me a bump so I can crowdsurf?” Op zijn minst kon ik hem toen vertellen dat het niet helemaal de show ervoor zou zijn…
Lucy Dacus
Denk Phoebe Bridgers, maar met een aangename persoonlijkheid een meer directe brand van angsty indiefolk. Ook logisch, want samen waren ze 2/3de van de groep Boygenius. Lucy Dacus verovert langzaam zo mijn hart met haar hartverscheurende teksten, zo sterk dat het soms te pijnlijk is om naar te luisteren. Als je haar gemist hebt, luister dan naar Talk!
Wilco
As muzieknerd heb ik al vaak gehoord van Jeff Tweedy, het brein achter de band Wilco. Die cover van Yankee Hotel Foxtrot heb ik al zo vaak zien voorbijkomen op sites zoals Rate Your Music. Ook op het festival zelf maken artiesten zoals Djo en zelfs Michael Kiwanuka verwijzingen naar zijn status als inspiratie. Met de aankondiging dat hij op Best Kept zou spelen, was dat de uitgelezen kans om me in zijn muziek te verdiepen.
Ik kwam niet heel ver (buiten de alltime masterpieces zoals Jesus etc.), maar voorbereiding was niet echt nodig geweest. Het greep gelijk de aandacht. Zijn nummers zijn toegankelijk met complexe, diepere lagen hoe meer je luistert. Had het niet ge-sandwiched gezeten tussen andere acts die ik wou zien, was het wellicht hoger geëindigd.
Yin Yin
Kijk, die laatste act op de Two. Als je het mij vraagt, moet dat gewoon één laatste mooie feestje zijn. Ongecompliceerd en vrolijk, zodat je nog even een uurtje kan wanen in the Stuff Dreams are Made off. Ongetwijfeld was Floating Points van vorig jaar conceptueel een stuk interessanter, maar hier had ik 100x zo veel lol. De muziek van Yin Yin klinkt als een mooie fietstocht op een zomerdag (ofja, misschien meer te paard maar ik rij dan weer geen paard), met een up-tempo ritme dat af en toe veranderd in een klim en dan weer lekker uitwaait als je weer bergafwaarts gaat.
Spellling
Ein-de-lijk heb ik Spellling mogen zien. Vier jaar geleden was ze één van mijn voornaamste redenen om toch voor de eerste keer een festivalterrein te betreden (samen met Genesis Owusu & Jessie Ware), maar door ziekte was ze helaas gecanceld. Spellling beschrijven is soms net zo’n grote opgave als Nilüfer Yanya, maar ik zal mijn best doen.
Het is krachtig, onheilspellend en mysterieus. Het voelt alsof je in het brein van een angsty teenager zit: Dagelijks overweldigd raken door zware, nog onbekende emoties en een eerste echte confrontatie met de complexiteiten en onrechtvaardigheden van het volwassen leven. Maar waar het tienerbrein vaak onderwerp is voor satire (het is natuurlijk ook zeer over-the-top), hebben we hier een volledige overgave aan dat wereldbeeld, zonder het belachelijk te maken. Ik vraag mij soms af of haar ervaring als leerkracht hier iets mee te maken heeft (denkend aan het fantastische nummer Boys at School) Raakt voor mij dezelfde snaar als Ghost World doet, in dat opzicht.
Veel materiaal van haar nieuwe album, wat ik ook tof vind, maar uiteindelijk ben ik meer een Turning Wheel kinda guy, dus het blijft toch een beetje voelen als een gemist optreden vier jaar geleden.
Soulwax
Soulwax pakte in spirit op wat Justice vorig jaar in de finale van het festival uitdeelde. Een overweldigende elektronische set, een werkelijk onvervangbare, overweldigende ervaring. Zelfs al weet je de setlist terug te vinden van deze act, dan zijn die nummers niet te vergelijken met de uitvoering op het podium. Case in point: Waar NY Lipps doorgaans door kan als een meme-achtig feestnummers was het hier de daverende finale.
Mogelijk ook een van de weinige keren dat ik een encore heb gezien op BKS, maar in dit geval helaas een beetje een losse flodder: Terwijl de muziek nog één keer aangaat, verlaat de helft al het podium. Soms is genoeg bombast ook echt even genoeg.
Michael Kiwanuka
Mijn verwachtingen voor Michael Kiwanuka waren niet per se hoog. Misschien omdat zijn nieuwe album als veel van hetzelfde voelde, of omdat ik al voorbereid was dat mijn favoriete nummer van hem –Piano Joint– niet gespeeld zou worden.
Maargoed, soms zijn lage verwachtingen precies wat je nodig hebt om van je sokken geblazen te worden. Krachtig maar teder, de perfecte act voor het tijdslot waar het geboekt werd.
Als ik het mag vergelijken met de voorgaande finale acts die ik heb meegemaakt (Nick Cave & the Bad Seeds, Aphex Twin en Justice), was deze misschien wel het minst interessant, maar in zijn geheel het meest coherent en maakte duidelijk een goed gebruik van het medium waarmee het speelde. Daar waar Kiwanuka’s muziek in de huiskamer soms achtergrondmuziek wordt, kwam de diversiteit van zijn werk hier tot goed recht. Ik weet nog dat de sfeer bij Nick Cave alle kanten op ging, maar hier bouwt de show geleidelijk op in een duidelijk ritme. Belichting en beeld worden doelbewust ingezet en de achterban die Kiwanuka heeft meegebracht krijgen allen hun moment in the spotlight.
Kortom, ik denk aan de wijze woorden uit Futurama:
“When you do things right, people won’t be sure you’ve done anything at all.”
Kneecap
Voor deze laatste twee acts zijn we officieel toegetreden tot een nieuw niveau aan kwaliteit. De absolute creme-de-la-creme van concertervaringen. Dit zijn de concerten die je er aan herinneren waarom je de hitte, het zweet, de drukte, de klootzakken en de grote gelduitgaven doorstaat die sommige ervaringen zo kunnen verprutsen. Ik ga mijn best doen om te beschrijven waarom ik dit zo gaaf vind, maar met elke beschrijving doe ik het ongetwijfeld geweld aan.
Okay dan: Kneecap. Je zou zeggen dat dit jaar geen komkommertijd zou kennen, maar blijkbaar hadden de meeste kranten toch een kop te vullen over deze ‘omstreden hiphopgroep uit Ierland’. Als je alleen op het nieuws afging, had je misschien hier misschien een soort Woodstock 99 fiasco verwacht. Maar die reportage is vooral het product van een journalistiek die zijn werk te vaak als gedaan beschouwt zodra ze een paar duizend woedende kliks hebben ontvangen (oeps, neem ik toch een politieke afslag).
Kneecap is een groep die ontstaan is uit een boosheid over het onrecht in de wereld, een expressie van een echte authentieke Parrhesia2 precies in lijn met het gros van de grote hiphopacts. De twist is natuurlijk de Ierse afkomst van de groep, wat zowel de inhoud van de teksten tekent als het dialect waarin wordt gesproken. Bijvoorbeeld: keihard afgeven op de neoliberale grootmoeder Margaret Thatcher.
Maar in lijn met alle grote rebellerende hiphopacts zoals de Wu Tang Clan en Public Enemy is dit niet alleen agressief schreeuwen, het is minstens zo’n sterke viering van het leven en de ziel ondanks alle krachten die het tot stof proberen kapot te schaven. En die vreugde voel je aan iedereen om je heen. Er wordt geduwd en gemoshd alsof je leven er vanaf hangt (ik kon mijn blouse na afloop letterlijk uitwringen), maar we zijn er om het leuk te hebben en vissen van de vloer, bouwen muurtjes om zij die veters moeten strikken en vangen aanspoelende crowdsurfers op.
Men volgt immers het voorbeeld van de heren op het podium -die ondanks hun vlijmscherpe kritiek en duidelijke andere socio-economische afkomst dan het publiek3 – meer geïnteresseerd zijn in solidariteit creëren dan uit frustratie rebelleren. Deze oprechtheid geeft ze een ware legup op de Jeugd van Tegenwoordig van vorig jaar, die niets meer in petto leken te hebben dan het dedain van een stelt studentencorps-lullo’s waar ze zogenaamd een satire op zouden zijn.
En dit alles is extra indrukwekkend gezien hun last minute wissel van stage Two naar de One, een opschaling waar je de zenuwen van de heren ook een beetje in kon proeven, maar ze bewezen zichzelf als ware hype-mannen. Daar waar de eerste twee nummers het rustig headbangen als opwarmer mocht gelden, lieten ze vanaf nummer drie de heuse pleuris uitbreken. Dat mijn favoriet van hen ook werd gespeeld, was natuurlijk de kers op de taart.
Magdalena Bay
“Something is inserted, or taken out, or examined.
Something lies dormant inside and it’s been there all along.
Or you’ve swallowed it, or you’ve spit it out.
Ten years or ten moments ago.”4
Inderdaad 3voor125, het is misschien niet altijd het beste idee om een album integraal te spelen op een festival. Je wil mensen immers niet teleurstellen door de grootste hits over te slaan of juist de nummer te spelen die toch niet zo bleken aan te slaan. De leuze zal vast en zeker kloppen. Tenzij je een meesterwerk van een album hebt geschreven dat geen enkele skip kent. En dat -dames en heren- is wat Imaginal Disk is: Een album dat het waard in om in zijn geheel te spelen.
De term Imaginal Disk kan natuurlijk begrepen worden als een CD-rom gevuld met fantasieën, een symbolische weergave van de sfeer die je van het album mag verwachten. Maar het verwijst tevens naar een orgaan in insectenlarven, datgene waarin het genetisch materiaal besloten ligt voor de ontpopte vorm van de vlieg, vlinder of kever.
Een album dat -ondanks de uitermate cryptische tekst- gaat over een concreet onderwerp: De Metamorfose. Een echte, plastische transformatie betekent het achterlaten van een oude vorm en het accepteren van een nieuwe. Iets oud zal moeten worden losgelaten en iets nieuws moet worden aangegrepen. Het zijn de sprongen in het leven die we allemaal moeten maken, die dingen die je doet en die je overkomen waarnaar je niet langer hetzelfde bent. Maar het concept raakt andere vlakken van dubbelheid: Een transformatie wijst zowel op een verschil als op een gelijkenis. Dat wat transformeert blijft niet hetzelfde, maar het wordt ook niet simpelweg vervangen. Er wordt een continuïteit gesuggereerd: de vlinder was ooit de rups. En tot slot: Wat maakt een metamorfose? Is het een potentie die tot bloei komt? Is het iets van buiten wat op je inwerkt? Wat je tot je neemt? Of juist iets wat je afscheidt?
Dit is de thematiek waar het album mee speelt en het hele album zelf tekent volgt ook in brede lijnen een transformatie, met het begin- en eindnummer als echo’s van elkaar. Kennelijk gaat de act normaal gesproken gepaard met een uitgebreid decor die niet aanwezig was bij de show, maar zangeres Mica Tenenbaum weet het toch te vertolken met een stuk of drie indrukwekkende kostuumwissels.
En goed dat ik weer op de show kom, want ik dwaal wat af met deze onbeschaamde nerdout. Want je hoeft dit allemaal niet te weten om de onmiddellijke aantrekkingskracht van deze plaat in te zien. Catchy, dansbaar, romantisch, ontroerend, chaotisch en hier en daar een vleugje teletubbie nightmare fuel. Hoe eclectisch dat ook mag klinken, in de act komt het allemaal samen.
Daarin nogmaals de hulde aan Mica Tenenbaum, die in haar performance het publiek volledig weet te bezweren. Net als het album is ze van veel markten thuis. Het ene moment dartelt ze vrolijk als een nimf6 over het podium, daarna valt ze op haar knieën in een smekende, ontwapendende liefdesverklaring en op een ander moment haalt ze het meeste dat je kan halen uit een papier-mâché monstermasker. En dat alles door nooit uit haar karakter te breken. Zo wordt de spreuk van deze 21ste eeuwse Magical Mystery Tour tot de laatste noot in stand gehouden.
Voetnoten:
- Althans, daar zullen we maar even van uit gaan. Het klonk goed, of het een goede representatie is kan ik niet echt over spreken. ↩︎
- Ik heb een menswetenschappen masterdiploma, dat betekent dat ik een maandelijks quota heb aan dit soort pretentieuze verwijzingen. ↩︎
- De vraag “Who here is from the streets?” is de enige die niet beaamd wordt door de toeschouwers. ↩︎
- Uit de tekst van: “True Blue Interlude” ↩︎
- Verwijzing naar: https://3voor12.vpro.nl/artikelen/overzicht/2025/BestKeptSecret/top-11-zondag.html ↩︎
- Beeldspraak ontleent uit hetzelfde 3voor12 artikel. ↩︎
Sleeptalking 